Bilgisayar Programı ve Yazılım
Yazılım, değişik ve çeşitli görevler yapma amaçlı tasarlanmış elektronik aygıtların birbirleriyle haberleşebilmesini ve uyumunu sağlayarak görevlerini ya da kullanılabilirliklerini geliştirmeye yarayan makine komutlarıdır.
Yazılım, elektronik aygıtların belirli bir işi yapmasını sağlayan programların tümüne verilen isimdir. Bir başka deyişle, var olan bir problemi çözmek amacıyla bilgisayar dili kullanılarak oluşturulmuş anlamlı anlatımlar bütünüdür.
Bilgisayar programı; bir bilgisayar sisteminin özel bir işlem veya görev yapmasını sağlayacak bir şekilde düzene konulmuş bilgisayar emir dizgesini ve bu emir dizgesinin oluşum ve gelişimini sağlayacak hazırlık çalışmalarıdır.
Nasıl koruma alınır?
Bilgisayar programlarını oluşturan kodlar ve veritabanları, Fikir ve Sanat Eserleri (FSEK) kapsamında eser olarak kabul edilmekte ve 5/12/1951 tarih ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile korunmaktadır. 5846 sayılı Kanun gereğince bir yazılımın sahibi, onu meydana getirendir ve meydana getirdiği yazılım üzerinde mali ve manevi haklara sahiptir. İstihdam ilişkisi kapsamında çalışanlar tarafından meydana getirilen yazılımlar üzerindeki mali hakları kullanma yetkisi aksi öngörülmedikçe ise yazılım şirketlerine aittir (FSEK.Md.18). Koruma işlemleri, Telif Hakları Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.
Yazılımlar, kullanıldıkları makina ve benzeri cihazlardan bağımsız olarak korunmak istendiğinde telif hakkı koruması kapsamında değerlendirilmektedir. Yazılımlar da dahil olmak üzere eserler, meydana getirildiği andan itibaren başlayan otomatik bir korumadan yararlanır. Korumanın başlaması için yazılımın herhangi bir kuruma kayıt ettirilmesine ya da onaylattırılmasına gerek yoktur. Bununla birlikte eserlerin noter aracılığıyla, zaman damgası ile ya da Bakanlığımızca hak sahiplerinin talebi üzerine kayıt ve tescil ettirilmesi mümkündür. Yazılımların hak sahibinin izni olmaksızın kullanımı halinde 5846 sayılı Kanun kapsamında hukuk ve ceza davalarının açılması mümkün bulunmaktadır.
Sınai Mülkiyet Hakları Kanununa göre bilgisayar yazılımları ve veritabanları kodları patent ile korunamaz. Yazılımlar genel olarak, telif hakları koruması altında olmakla birlikte bazı koşullarda sınai mülkiyet koruması da sağlanabilmektedir. Eğer bir yazılım;
- Aynı zamanda bir makine veya aygıtla beraber çalışıyorsa,
- Bir makineyi veya cihazı çalıştıran bir yazılım ise veya buna bağlıysa
belirtilen cihaz, makine veya sistemle birlikte, patentlenebilirlik kriterleri (yenilik, buluş basamağı, sanayiye uygulanabilirlik) sağlanması koşuluyla patentlenebilmektedir. Teknik bir problemi çözen yöntemi gerçekleştiren bilgisayar programı da patentlenebilirlik kriterlerini sağlamak koşuluyla patent ile korunabilmektedir.